Minsan, kahit gaano kabilis ng paglipas ng panahon, parang napakabagal ng mga araw. Lalo na kung nakakasama kita, nakakausap. Kahit sandali lang. Kahit bahagya lang.
Unti-unti, mas makikilala pa kita. Nahulog na ako, at lalo pang lumalalim ang lahat.
Ito ang bagong simula.
Tulad ng bagong aklat na ngayon pa lamang bubuklatin, magkahalo ang kaba at pananabik sa bawat bagong kabanata. Tulad ng blangkong pahina sa simula ng mga libro, nagbubukas ng mga bagong posibilidad ang mga bagong simula.
Hinog na ang panahon. Handa na ako. Ikaw na lang ang kulang at magsisimula na ang lahat.
May panganib mang dala ang kawalang katiyakan, higit pa ring nakakapagpakaba ang katotohanan, ang katiyakan.
May pag-asang taglay ang kawalang katiyakan; tinutuldukan ng katiyakan ang pag-asang ito.
Sa kawalang katiyakan, maaaring mag-abang, kumawala. Sa katiyakan, walang takas.
Minsan, hindi lang kalayaan ang dala ng katotohanan.
Matapos ang lahat. wala na.
Wala na ang takot. Ngunit wala na rin ang lahat ng nabuo at pinalago. Nasira ang mga pinakaiingatan. Nawala na ang lahat.
Blangko. Uulit. Muling susubok, muling susubok.
At ngayon, wala nang takot.
Minsan, nangangamba ako sa iyong katahimikan.
Sa ilang saglit ay pumapasok ang isang libong dahilan, isang libong eksenang maaaring nagaganap habang ika’y tahimik.
Minsan, hindi ko maiwasang mag-isip ng maraming bagay. Maraming-maraming bagay.
Sapagkat napakaraming pakahulugan ng katahimikan. Maaaring masama, maaaring maganda. Libu-libong pangyayari ang maaaring maganap. Libu-libong tagpo ang maaaring maisip.
Nakatatakot ang katahimikan, sapagkat ito’y katangian ng kawalang-katiyakan.
“Alam mo ba kung anong meron bukas?” tanong ko.
“Oo. Isang buwan na,” sabi mo.
Naalala mo. Isang buwan na nga.
Hindi ko inaasahang sa dating Mogwai ako dadalhin ng taksing aking sinakyan noong gabing iyon. Escobar. Iyon na pala ang tawag ngayon sa lugar na ‘yon.
Iyon ang unang beses na nakita kitang ganoon, tila tiklop at nahihiya sa patutsada ng iyong mga kaibigan. Naaliw ako sa mga kwento nila ukol sa’yo. Napakakulay ng iyong personalidad. Napakabuhay. Napakatotoo.
Hinawakan mo ang aking mga kamay, at nanatiling mahigpit ang iyong paghawak sa buong magdamag.
Lumalim ang gabi. Dumaloy ang inumin at mga katotohanan.
***
Paulit-ulit ko nang sinabi sa iyo ang katotohanang hindi ko naman itinatago — na mahal na mahal kita. Ngunit sa bawat pagsambit ko ng mga katagang iyon, tanging mga ngiti lamang ang iyong isinusukli.
Sabi ko sa’yo, “Hindi mo pa kayang sabihing mahal mo ako ‘no?” Ngumiti ka lang ulit.
“Minsan, iniisip ko kung gusto ko nga ba ang mga bagay na ginagawa ko o iniisip ko lang na gusto ko ang mga ‘yon,” sabi mo.
“Alin ako doon?” sabi ko.
“Hindi ko alam,” sabi mo.
At alam kong totoo iyon, na walang pagsisinungaling o pagpapanggap sa sinabi mo. Hindi mo pa alam, hindi mo pa alam.
Sa isip ko, nagpauli-ulit ang tanong: kailan? Kailan kaya? Sana. Sana.
***
Hinatid n’yo ako tungong sakayan ng bus. Muli mong hinawakan ng mahigpit ang aking kamay, kahit pa pinagtitinginan tayo ng mga tambay, mga halang ang sikmura, at mga nilalang ng gabi sa Cubao. Sa overpass, may ale pa ngang tumukso sa atin ng pagkalakas-lakas. Ngunit lalo lang humigpit ang iyong hawak. “Hayaan mo sila,” sabi mo.
Kung maaari lang kitang halikan noon din mismo, ginawa ko na. Lalo mo pang pinalalim ang nararamdaman ko para sa’yo. Noong gabing iyon, napatunayan mo sa aking kahit papaano, may nararamdaman ka nga para sa akin.
Mahal kita, mahal kita.
Labindalawang oras ng byahe. Labindalawang oras ng pananatili. Hindi mabilang na oras ng kasiyahan.
Salamat. Salamat sa paghawak sa aking kamay sa buong oras ng paglalakbay. Salamat sa pagbukas ng sarili mo at paglalahad ng mas marami pang kwento tungkol sa buhay mo. Salamat sa pagsama sa saglit na pagtakas.
Ilang oras lang iyon, ngunit hindi ko ito ipagpapalit sa kahit ano pa man. Ang makasama kang panoorin ang bukangliwayway, ang pagmasdan kang matulog sa aking kandungan. Halos hindi ko nga naramdaman ang lamig, dahil na rin siguro’t nandyan ka.
Mas nakilala pa kita. Sana gayon din ako sa’yo.
Wala akong masabi kundi salamat sa pagpapaunlak. Hanggang sa susunod na pagtakas.
Minsan, mas natutupad pa ang mga bagay na hindi pinagpaplanuhan.
Katulad ngayon, ilang minuto na lamang ay muli kitang makakasama. Wala sa hinagap kong aakyat tayo ng Baguio ngayong gabi — ang una nating byaheng magkasama.
Ito. Ito ang sinasabi ko noon pa — ngayon. Laging ngayon! Ngayon o hindi kailanman.
Marami tayong kinakailangang ayusin. Mga piraso ng sariling kailangang muling pulutin at buuin. Mga bagaheng kailangan muling dalhin.
Pagkatapos nating muling mabuo at maisaayos ang ating mga buhay, pagkatapos muling magsimula ang regular na ikot ng mundo — pangako mahal — saglit muli tayong tatakas. Saan mo gustong maghapunan matapos ang unang araw ng semestre?
Papalapit na. Magsisimula na naman ang walang tigil na paggawa.
Magbubukas na naman ang semestre, at kasabay nito ay muling magsisimula ang buhay na nakagawian na. Maghahabol na naman tayo ng oras. Mahabang mga pila, maagang paggising. Kailangan na naman nating tumupad sa mga takdang petsa. Walang tigil, walang panahon.
Ngunit sa paghabol ng panahon, hindi kailangang laging magmadali. May mga paghabol na nangangailangan ng pagiging marahan, ng akmang kahinahunan.
Bago tayo magbalik sa ating kanya-kanyang buhay, sulitin na natin ang ating nalalabing panahon para sa sarili. Kahit sandali, maging makasarili — panoorin lahat ng nais panoorin, basahin lahat ng nais basahin. Tumapos ng mga gawain para sa sarili, hindi mo na ito muling magagawa sa mga susunod na buwan. Kumain, kumain ng kumain habang libre.
Gawin ang lahat ng makakaya sa nalalabing mga sandali. Huminga, tumawa, umiyak para sa sarili habang may oras pa. Iyan ang pakahulugan ng paghahabol ng panahon.
Sa makalawa, babalik tayong muli sa ating karaniwang buhay, kung saan paghinga na lamang ang tanging panahon para sa sarili. Pupulutin natin ang mga piraso ng ating sarili na ating iniwan sandali, mga pirasong ating ibinaba saglit upang tayo, kahit papaano, ay makapagpahinga. Mga bagahe.
Sa ating muling pagsuong sa regular na siklo ng buhay, mawawaglit na ang ganitong mga sandali. Kailangan na nating muling mag-ayos. Kailangan na nating muling bumangon at kumilos.
Muli, nakararamdam ako ng pananabik.
Gusto kitang makita, makausap. Makasama. Gusto kong marinig ang boses mo. Gusto kong maglakad kasama ka. Gusto kita.
Ilang araw pa lang ngunit tila taon na ang nagdaan. Pinahahaba ng paghihintay ang panahon, sabi mo nga. At ngayon, muli akong naghihintay at nananabik. Magkahalo ang galak at paninimdim — galak dahil alam kong magkikita pa naman tayo, paninimdim sapagkat ang lahat ay walang katiyakan. Ni hindi ko nga alam kung kailan tayo maaaring muling magkausap.
Iyon nga siguro ang silbi ng pagtatakda — ng petsa, ng araw, ng panahon. Tiyak ang pagdating. Tiyak ang haba ng paghihintay. Sa kawalang-katiyakan, laging nariyan ang pangamba. Ngunit hindi ba’t mas masaya ang mga biglaang pagkikita?
Nasasabik ako at nalulungkot. Kailan kaya? Kailan kaya? Iyon ang laging tanong. Sana ay nasa mabuti ka. Sana’y magkita na tayo.
(Minsan — narito na naman ang minsan. Katulad ngayon: iniisip mo rin kaya ako? Ikaw ba’y nananabik din? Minsan, dala ng kawalang-katiyakan, lumulutang ang ganyang mga katanungan. Ngunit gaya ng aking pangako, ako’y magtitiwala.)
Humingi ka ng tawad. Ngunit ‘di mo alam ay nauna na akong magpatawad.
Umaga pa lamang ay sinabi ko na sa iyong wala lang iyon. Ngunit gabi na nag mapagtanto mo kung ano nga bang tinutukoy ko.
Hindi mo alam kung paano isinasaayos ang mga ganitong usapin, sabi mo. Humingi rin ako ng tawad. Hindi ako dapat nag-iisip ng ganoon. Dapat sana’y ako’y nagtiwala. Ngunit mabuti na rin ang ganito.
Sana’y maging laging ganito ang ating usapan — bukas at walang pagpapanggap.
***
Sabi ko, ang unang umibig, talo. Ngunit sabi mo, ang unang umibig ang pinakamatapang. Salamat. Nagtitiwala ako. Naghihintay at nagtitiwala.
Walang Panahon 